İnsanlaşma Mücadelesi

Teknoloji patronlar sınıfının denetiminde olduğu için, üreten ve alın teri döken işçiler uzun saatler boyunca yük hayvanı gibi çalışmaya devam etti, ediyor. 1868 Amerika’sının fabrika işçilerini tasvir ediyor bu resim. Onların yaşadığı zaman yeni ve gelişmiş makinelerin icat edildiği, sanayinin geliştiği, üretimin hızlandığı döneme, yani fabrikalarda sayıları giderek artan işçi ordularının gece-gündüz demeden çalıştığı döneme denk gelir. Winslow Homer, Paydos Zamanı (Bell Time) isimli tablosuyla şehrin her yanından görülebilecek görkemli kulesiyle dikilen bir fabrikayı ve paydos zili ile işçilerin eve dönüşünü resmeder. Zamanın kasvetli havası yalnızca yorgun kadın ve erkek işçilerin yüzünde değil, yemek kovalarını tutan çocuk işçilerin uzun çalışma saatlerinden bitap düşmüş bedenlerinde de gezinir. Yeni makineler ve teknolojik ilerlemeyle çok daha kısa sürede çok daha fazla ürün elde etmek, çalışma sürelerini kısaltmak mümkündü. Ama sömürücü efendilerin düzeninde kölece çalışma koşullarına mahkûm edilen işçi sınıfı için, uzun saatler boyunca çalışmaya rağmen açlık ve yoksulluk vardı.

Deniz Ürünü Toplayan Balıkçı Kadınlar (Pescadoras de Marisco). 1912’de İspanyol ressam Ventura Álvarez Sala’nınfırçasından tüm gerçekliğiyle tuvale yansıyan bu resimdeki yüzler, yaşamın güzelliklerinin tadına varamadan göçüp gidenlerden yalnızca birkaçı. Resme keder hâkim, hem denizdeki dalgalar hem de yüzlerdeki acı bu kederi yansıtıyor. Masmavi sular, kayalara vuran dalgalar, o dalgaların sesi onların iç dünyasında huzur ve mutluluk gibi duygular uyandırmıyor. Çünkü onlar tüm zamanlarını aç kalmamak için iki büklüm eğilerek, deniz ürünlerini toplayarak, ıslanıp üşüyerek harcıyorlar. Sırtındaki yükle iki büklüm duran yaşlı kadının yüzündeki derin çizgiler ve kollarındaki kaslar, uzun, ağır ve yorucu çalışmanın izleri… Bir kez olsun dinlenmek, güneşlenmek ve suların müziğini dinlemek için bu denizin kıyısına gelmiş miydi acaba? Kayalıklar üzerinde annesine merakla bakan, gözlerinin arkasına hüzün yerleşmiş bu çocuğu nasıl bir gelecek bekliyordu? Gelecek günlerde İspanya’da işçi sınıfının daha iyi yaşam koşulları için mücadeleyi büyüttüğünü biliyoruz.

Yine Ventura Álvarez Sala’nın fırçasından bir resim. 1915 tarihli Günlük Ekmeğimiz (El Pan Nuestro de Cada Día) isimli bu tabloda yemek molası veren bir grup balıkçı, bir somun ve bir kap yemeğin etrafında toplanmış. Dinlenmeye, düşünmeye ya da yaşamın anlamını sorgulamaya yetecek vakit yok. Yemeği hızlıca bitirip işe koyulmalılar. Yaşamak günlük ekmeğimizi çıkarmak demekti, ötesi yoktu. Ancak kenarda ayakta dikilen işçi düşünmeye başlamıştı: Yaşamak neydi? Daha iyi bir yaşam mümkün değil miydi? Hemen onun yanındaki işçi ileriye bakıyor. Aklından ne geçiyordu acaba? Belki de insanın insanı sömürmediği, yük hayvanı gibi çalışmanın son bulduğu mutlu bir yaşamı hayal ediyordu. Kim bilir?